2019 – “When we all fall asleep, where do we go?”
10 ➤ 1
#10 Lil Nas X - Old Town Road (ft. Billy Ray Cyrus)
In de vorige eeuw zijn we decennia lang bezig geweest met het definiëren van popmuziek aan de hand van genres. De eerste jaren van deze eeuw constateerden we dat er niet veel nieuws meer bijkwam en noemden we alles een revival of een crossover. Aan het einde van dit decennium lijkt het begrip “muziekgenre” helemaal aan waarde te hebben verloren. Toen Billboard in maart van dit jaar besloot ‘Old Town Road (remix)’ te verwijderen uit de Hot Country Songs hitlijst, omdat het teveel hiphop zou zijn en te weinig country, laaide er een discussie op over de definities. Resultaat: nóg meer mensen gingen naar het nummer luisteren en het werd de grootste #1-hit ooit in de (overall) Hot 100. Onderaan de streep interesseert het mensen niet zoveel of een nummer country, country rap, trap of hiphop is – iemand rapt over een trapbeat over zijn paard en het klinkt lekker, het is herkenbaar en dat komt door verschillende elementen uit bestaande stromingen. Popmuziek ontwikkelt zich organisch en zo’n genre-indeling biedt houvast – maar in een wereld waarin mensen vrijer dan ooit zijn om zelf muziek te ontdekken, zal het altijd achter de feiten aan hobbelen. ‘Old Town Road (remix)’ was in die ontwikkeling een prachtige sprong voorwaarts zoals er de komende jaren nog meer zullen volgen.
#9 Fontaines D.C. - Boys In The Better Land
Het is 20 jaar geleden dat The Strokes werden opgericht en The White Stripes hun debuutalbum uitbrachten. Het waren de voorzichtige eerste signalen van wat we de post-punk revival zijn gaan noemen: vanuit de VS en later het VK werden we door de hele ‘00s overspoeld met gitaarbandjes met hoekige, strakke riffjes in aanstekelijke, korte songs. De Ierse band Fontaines D.C. brak dit jaar door met hun debuutalbum 'Dogrel' en zijn duidelijk schatplichtig aan bands als The Strokes. Met een handvol gitaarakkoorden, jachtige drumpartijen, licht verontwaardigde vocalen en een rauwe productie behalen ze alle post-punk vinkjes; met het Ierse accent en actuele, maatschappijkritische teksten gooien ze er een eigen sausje overheen. ‘Boys in the Better Land’ start direct met een herkenbaar riffje, tel daar de cynische lyrics bij op (“If you're a rockstar, pornstar, superstar, doesn't matter what you are, get yourself a good car, get outta here”) en de herkenbare tagline en je weet waarom met dit nummer elke zaal (of tent, zoals op Lowlands dit jaar) wordt platgespeeld. Na de post-punk piek begin jaren ’80 volgde twintig jaar later de revival, en nu weer twintig jaar later wordt het tijd voor de derde golf. Laat Fontaines D.C. dan maar één van de vaandeldragers zijn.
#8 Karenn - Crush the Mushrooms
Het nummer waar een groot deel van de Dekmantel-bezoekers al sinds begin augustus naar op zoek was, stond in november dit jaar op het debuutalbum van techno-duo Karenn. De Britse producers Blawan en Pariah zijn al jaren toonaangevende namen in de technoscene en spelen menig festival plat met hun échte livesets – geen laptops, maar een uitgebreide opbouw van modulaire synthesizers. Ondanks die sterke livereputatie volgde dit jaar pas een albumrelease met ‘Grapefruit Regret’. En wát voor release. Het beslaat de verschillende kanten die techno kan hebben. ‘Crush the Mushrooms’ is echter het klassieke voorbeeld van een rauwe 140bpm floorfiller waarmee, tijdens het stampende laatste uurtje van een technofeest, de zaal compleet kan worden afgebroken. Tegelijkertijd is dit het meest toegankelijke wat industrial techno te bieden heeft; de terugkerende robotachtige synths doen aan Daft Punk denken, de opbouw is volgens het boekje en elke keer als je een drop verwacht, komt ‘ie ook. Voor instappende technoluisteraars als ondergetekende, is dat ideaal. ‘Crush the mushrooms’ kraakt, piept en schuurt voor de volle 6 minuten – maar tegelijkertijd bevredigt het, elke keer als de kickdrum opnieuw instart.
#7 Coldplay - Daddy
Ja, dit lijkt dan weer heel makkelijk; als kersverse vader kiezen voor het emotionele ‘Daddy’. Toch zit hier meer achter. Het is ook een endorsement voor bands die in de ‘10s om wat voor reden dan ook zoekende zijn geweest (Muse, Editors, to name but a few) – het is nooit te laat om jezelf terug te vinden. Waar Coldplay het afgelopen decennium alle kanten opschoot – van de wisselvallige poprock op ‘Mylo Xyloto’ tot het commerciële en bombastische ‘A Head Full of Dreams’ – hebben ze op het nieuwe album ‘Everyday Life’ iets van hun game teruggevonden. Het relatief experimentele ‘Arabesque’ met Stromae is bijvoorbeeld een urgente song zoals ‘Politik’ dat ook was op ‘A Rush of Blood to the Head’ en afsluiter ‘Everyday Life’ is een nostalgische Coldplay-ballad die niet zou misstaan op ‘X&Y’. ‘Daddy’ is hét voorbeeld van hoe ik Coldplay graag hoor: gestript van alle (over)productie, met alleen een piano en de stem van Chris Martin. Het vertelt over een kind dat de (mentale) aanwezigheid van zijn vader mist en gaat hierin verschillende fasen door; van begrip (“That’s okay, it’s okay, I’m okay”) tot manipulatie (“Look, dad, we got the same hair”) maar aan het eind van het verhaal maakt de reden van zijn afwezigheid niet uit – het kind heeft behoefte aan zijn vader, al is het maar voor één dag. Yep, right in the feels. Mag wat mij betreft, net zoals ‘Fix You’, de komende jaren een groeiplaat worden in de allertijdenlijstjes.
#6 Jenny Hval - Ashes To Ashes
De Noorse Jenny Hval is al jaren bezig met het maken van eigenzinnige art pop en zoekt daarbij constant de grens tussen “art” en “pop”. Dat is niet altijd even toegankelijk, soms wat abstract en avant-gardistisch, maar wanneer ze precies de juiste toon te pakken heeft weet ze me helemaal in te pakken. Dat gebeurde ook op ‘Ashes to Ashes’ en begon eigenlijk met het trance-achtige intro. Hval zegt hier zelf over dat ze een hommage wilde brengen aan de raves waar zij eind jaren ’90 zelf naartoe ging. En ze heeft een punt: weinig muziekstromingen zijn op zo’n klassieke manier in staat om emotie te kanaliseren als de intense en bij vlagen groteske trancemuziek. Door de geleidelijk aanzwellende synths geeft ‘Ashes to Ashes’ precies die ervaring en als op 45 seconden de eerste drum wordt ingezet krijg ik hetzelfde verliefde gevoel als bij de ‘90s klassieker ‘I Love You Always Forever’ van Donna Lewis. De rest van het liedje zit vol fijne hooks en met haar lichtvoetige stem weet ze een sensuele sfeer neer te zetten. De dromerige tekst bevat echter genoeg interessante randjes, zoals de elegant gebrachte line “I had a dream about this song that I had not written yet / Like I used to dream of fucking before I knew how”. Thematisch gaat het over de vraag of je als artiest denkt aan de nalatenschap die je na je dood gaat hebben bij het creëren van je werk. En dát is weer iets Bowie aan het einde van zijn carrière ook deed (bijvoorbeeld op ‘Lazarus’) en daarmee is de cirkel, als je naar de titel van deze song kijkt, rond.
#5 Eefje de Visser - Bitterzoet
In een tijd waarin Nederlandstalige popmuziek populairder is dan ooit, is mijn favoriete artiest iemand die de hitlijst nog nooit heeft gehaald: Eefje de Visser. Met haar associatieve teksten is ze als geen ander in staat om, met het schetsen van alledaagse situaties, een sfeer neer te zetten en een bepaald gevoel op te roepen. Dit jaar verschenen een aantal singles vooruitlopend op haar aankomende derde album ‘Bitterzoet’. De titeltrack daarvan is misschien wel haar beste nummer ooit. Het beschrijft een intense ontmoeting tussen twee geliefden, maar deze lijkt – gezien de situatieschets van het hotel en de stad – ook een heimelijk, vluchtig karakter te hebben. Hoe zoet het verlangen soms ook kan zijn (“Blijf bij me / Bij me / Wil je blijven vannacht?”), het komt met een bittere nasmaak (“Het tegenlicht blijft / Het blijft”). ‘Bitterzoet’ beschrijft een liefde die niet mag zijn en doet dat met een dromerige melodie en een prachtige akkoordenprogressie (let op de switch naar mineur tijdens “We zijn boven voor het vallen van de avond”). Eén van mijn favoriete Nederlandstalige tracks van het jaar. Kijk ook naar de artistieke videoclip met een duister randje, voor een extra dimensie.
#4 Anderson .Paak - Make It Better (ft. Smokey Robinson)
Dit jaar zag ik Anderson .Paak op Lowlands en de verhalen zijn waar: hij is één van de meest opwindende live-artiesten van het moment. De overtuiging waarmee hij het publiek op vele manieren bespeelt is vergelijkbaar met het gemak waarop hij verschillende muziekgenres aan kan – zijn oeuvre bestaat inmiddels uit alternatieve R&B (bijvoorbeeld ‘The Season / Carry Me’), moderne nu-disco (‘Am I Wrong’ en ‘Come Down’) en eigentijdse hiphop (‘Bubblin’ en ‘Tints’). ‘Make It Better’ is zijn interpretatie van soul. En soms zijn er van die nummers die, als je ze voor het eerst hoort, klinken alsof ze al 50 jaar bestaan. In dit geval komt dat niet alleen omdat de productie exact de Motown-sound spiegelt zoals dat in de jaren ’70 werd gemaakt, of omdat legende Smokey Robinson meedoet. Ook de melodie is zó instant herkenbaar dat je na 10 of 20 keer luisteren vergeet dat dit nummer nog geen 9 maanden geleden uitkwam. Tekstueel wijkt het wel wat af van de klassieke soulsong; het is niet per se een all out zoet liefdesliedje. Het uitgangspunt is juist een relatie waar het even wat minder gaat en waar Andy pijnlijk constateert dat een relatie meer moet zijn dan mooie herinneringen samen, om vervolgens commitment te vragen om samen nieuwe momenten te gaan beleven. Liefdevol, mooi, zwoel en met een onzeker randje: soul zoals het ooit bedoeld is.
#3 Snelle - Scars
Nederlandstalige hiphop brak dit jaar alle records, maar dreigt tegelijkertijd ten onder te gaan aan zijn eigen succes. Als de zoveelste hitsige Bizzey-track met een reggaeton beat (‘Drup’) of stuiterende afrotrap over dure spullen (‘Snelle jongen dunne jasje’) ook weer een hit wordt, ebt de noodzaak om iets nieuws uit te proberen wel erg snel weg. Maar, op het moment dat het genre dreigt te verzanden in uniformiteit, is daar Snelle. Hij durft ook tracks te maken over omgaan met je vroegere pesters (‘Reünie’) of een kwetsbare serenade te brengen aan het meisje van zijn dromen (‘Ze kent mij’). Snelle heeft de gunfactor en samen met zijn poppy melodieën is het niet gek dat hij een brug heeft geslagen tussen Nederhop en mainstream Nederlandstalige popmuziek. Je kunt kritiek hebben op zijn soms wel erg commerciële keuzes (die track met Ewbank en Marco B…), maar het getuigt van meer muzikaliteit en creativiteit dan de rest van de FunX-muziek. ‘Scars’ is voor mij het voorbeeld van een perfecte poptrack met een vleugje hiphop: soepel flowende raps over omgaan met een leven vol geld en faam, terwijl je nog steeds dezelfde onzekere jongen bent, aangevuld met een aantal extreem catchy hooks (“Long days / Long nights / 24-7 dat is no life” en "Ja die money is voor scars op mijn hart / Yeah, oh-oh”). Het doet, thematisch en muzikaal, denken aan de eerste stapjes op het wereldtoneel van Drake, tien jaar geleden – al is dat misschien weer een iets te creatieve associatie.
#2 Big Thief - Not
Het New Yorkse Big Thief maakt doorgaans wat ingetogen lo-fi indie rock, maar het nummer ‘Not’ is de meest indrukwekkende grungetrack die ik in jaren heb gehoord. Het begint met een repetitief gitaartje met heldere, kwetsbare vocalen van zangeres Adrianne Lenker. Naarmate het nummer vordert wordt de zang intenser, tot na ruim twee minuten even de bas en drum worden gemute en de vocalen nóg wat naakter worden, voordat we halverwege overgaan op een bizarre gitaarsolo van drie minuten. En dat is niet je gepolijste gitaarsolo zoals we die op oudjaarsdag op Radio 2 weer talloze gaan horen, maar een rauwe, ongecontroleerde en gruizige solo die past bij de wanhoop van de tekst kanaliseert. Want hoewel het, zoals ooit in Faith No More’s ‘Epic’, onduidelijk blijft wat nu wordt bedoeld met “it” – voor mijn gevoel beschrijft het treffend de ongrijpbaarheid van een depressie. Je kunt niet aangeven waardóór je je slecht voelt, je kunt alleen aangeven dat het niet al die losse dingen zijn. Zowel muzikaal als thematisch doet het denken aan de gitaarmuziek uit de eerste helft van de jaren ’90 terwijl ook de kwetsbare vocalen zich kunnen meten met Carol van Dijk (Bettie Serveert, luister bv eens naar 'Palomine’) en Courtney Love (Hole, bv ‘Northern Star’). ‘Not’ is de meest donkere en grauwe song van het jaar - en bijna mijn favoriet van 2019.
#1 Billie Eilish - Bury A Friend
Je zou bijna vergeten dat Billie Eilish pas drie dagen 18 is, zó’n impact heeft ze gemaakt sinds haar doorbraak een klein jaar geleden. Ze is niet een voor de hand liggende popster, maar wel één die meer dan wie ook past bij het tijdsbeeld. Generatie Z denkt niet in hokjes van pop en alternatief, zij combineren het. Ze zijn online op social media, maar bewust van het belang van privacy. Zij willen mooi zijn, niet in de klassieke zin maar door het ontwikkelen van een eigen stijl. Ze willen hun emoties kunnen uiten, maar wel op een stijlvolle manier. En vooral dat laatste, het willen praten over je eigen depressie en angsten, is kenmerkend voor Billie, haar generatie en haar duistere popmuziek. Depressieve muziek over tieneronzekerheden is van alle tijden – wij dertigers hadden vroeger Avril Lavigne en Evanescence – maar Billie gaat een stapje verder: op ‘bury a friend’ gaat ze ook de confrontatie aan met haar eigen demonen. Daarbij kun je tot de conclusie komen dat je er klaar mee bent (“I wanna end me”) maar onzeker worden op het moment dat je je realiseert dat je niet weet wat daarna komt (“When we all fall asleep / Where do we go?”). Zware thema’s, maar gebracht met een lichtvoetigheid waar zóveel zelfvertrouwen uit spreekt dat je er niet anders dan een diepe buiging voor kunt maken. En dat ze dat doet op een fantastisch minimalistische electropopbeat met fluisterende ASMR-triggerende vocalen – ook dat past in de tijdsgeest – maakt het alleen nog maar meer likable. Slotsom: ik ben een groot fan van Billie Eilish en ben enorm benieuwd welke kant haar carrière opgaat. ‘bury a friend’ is mijn favoriet van 2019.
Volledige lijst
| 1 | bury a friend | Billie Eilish |
| 2 | Not | Big Thief |
| 3 | Scars | Snelle |
| 4 | Make It Better (feat. Smokey Robinson) | Anderson .Paak |
| 5 | Bitterzoet | Eefje de Visser |
| 6 | Ashes to Ashes | Jenny Hval |
| 7 | Boys In the Better Land | Fontaines D.C. |
| 8 | Daddy | Coldplay |
| 9 | Crush the Mushrooms | Karenn |
| 10 | Old Town Road (feat. Billy Ray Cyrus) – Remix | Lil Nas X |
| 11 | Don’t Start Now | Dua Lipa |
| 12 | Uncomfortably Numb (feat. Hayley Williams) | American Football |
| 13 | Without A Blush | Hatchie |
| 14 | Seventeen | Sharon Van Etten |
| 15 | Blinding Lights | The Weeknd |
| 16 | Dirty Laundry | Danny Brown |
| 17 | Mine | Slayyyter |
| 18 | sad day | FKA twigs |
| 19 | Arabesque | Coldplay |
| 20 | bad guy | Billie Eilish |
| 21 | Juice | Lizzo |
| 22 | EARFQUAKE | Tyler, The Creator |
| 23 | Harmony Hall | Vampire Weekend |
| 24 | Firesmoke | Kae Tempest |
| 25 | ELLEBOGENWERK (ft. Sticks) | Zwangere Guy |
| 26 | All My Happiness is Gone | Purple Mountains |
| 27 | In My Room | Frank Ocean |
| 28 | Too Much | Carly Rae Jepsen |
| 29 | Naeem | Bon Iver |
| 30 | Sorry (ft. Willem) | S10 |
| 31 | Dexter & Sinister | Elbow |
| 32 | Starry Night – Original Mix | Peggy Gou |
| 33 | Laatste Van Mijn Soort | Fresku |
| 34 | So Hot You’re Hurting My Feelings | Caroline Polachek |
| 35 | Hero | Michael Kiwanuka |
| 36 | hope is a dangerous thing for a woman like me to have – but I have it |
Lana Del Rey |
| 37 | Stay With Me | Hatchie |
| 38 | Summer Girl | HAIM |
| 39 | San Frandisco | Dom Dolla |
| 40 | Downhill Lullaby | Sky Ferreira |
| 41 | Bags | Clairo |
| 42 | All Mirrors | Angel Olsen |
| 43 | Andromeda | Weyes Blood |
| 44 | Ottolenghi | Loyle Carner |
| 45 | NO HALO | BROCKHAMPTON |
| 46 | Vossi Bop | Stormzy |
| 47 | It’ll All Be Over – DJ Koze Remix | Gerry Read |
| 48 | Dawn Chorus | Thom Yorke |
| 49 | Kids In The Dark | BatFor Lashes |
| 50 | Lover | Taylor Swift |
| 51 | Julien | Carly Rae Jepsen |
| 52 | everything i wanted | Billie Eilish |
| 53 | So Caught Up | The Teskey Brothers |
| 54 | Gretel | Alex G |
| 55 | This Life | Vampire Weekend |
| 56 | standing at the bottom of the ocean; | Telefon Tel Aviv |
| 57 | Fear Inoculum | TOOL |
| 58 | Le Tigre | Overmono |
| 59 | Rylan | The National |
| 60 | Lose Control | MEDUZA |
| 61 | 0.0 | De Staat |
| 62 | The Weight | Weval |
| 63 | HIGHEST IN THE ROOM | Travis Scott |
| 64 | Home (feat. Bonn) | Martin Garrix |
| 65 | FALL | deadmau5 |
| 66 | Give Dem | Frenna |
| 67 | Gone (ft. Christine and the Queens) | Charli xcx |
| 68 | True Blue (feat. Angel Olsen) | Mark Ronson |
| 69 | Do You Love Her Now | Jai Paul |
| 70 | Alleen met Jou | Faberyayo |
| 71 | Bright Horses | Nick Cave & The Bad Seeds |
| 72 | It’s Coming It’s Real | Swans |
| 73 | Now That I Found You | Carly Rae Jepsen |
| 74 | Luminous Spaces (ft. Kelly Lee Owens) | Jon Hopkins |
| 75 | It’s Love (but it’s not mine) | EUT |
| 76 | Wie Is Guy ? | Zwangere Guy |
| 77 | Fog FM | Anthony Naples |
| 78 | Insane | Sonny Fodera |
| 79 | Zwarte Zon | Eefje de Visser |
| 80 | DomDoen (ft. Jonna Fraser) | Henkie T |
| 81 | Violence – Original Mix | Grimes |
| 82 | BOSS BITCH | Famke Louise |
| 83 | XTC | Solardo |
| 84 | Pantagruel | Dusty Kid |
| 85 | The Archer | Taylor Swift |
| 86 | You Little Beauty | FISHER |
| 87 | Zoveel Dingen | Akwasi |
| 88 | HOU JE BEK EN BEF ME | MEROL |
| 89 | Fever | Balthazar |
| 90 | The Runner | Foals |
| 91 | Daddy Issues | Pip Blom |
| 92 | Barry Hayze (ft. Willie Wartaal) | Donnie |
| 93 | Arcade | Duncan Laurence |
| 94 | I THINK | Tyler, The Creator |
| 95 | Lark | Angel Olsen |
| 96 | Teal | Meetsysteem |
| 97 | It Might Be Time | Tame Impala |
| 98 | Herres | Sevn Alias |
| 99 | Adore You | Harry Styles |
| 100 | break up with your girlfriend, i’m bored | Ariana Grande |